چند نکته:
- تقدیم و تأخیر دعاها و عبارات هر یک را در کتابهای گوناگون دعا، متفاوت ذکر کردهاند، چون روایت مربوط به این دعاها را معتبر نمیدانیم، به تقدیم و تأخیر اصل دعاها و عبارات آنها نپرداختیم.
- کفعمی دعای روز بیست و هفتم را در روز بیست و نهم ذکر کرده و موافق مذهب شیعه خواندن دعای روز بیست و هفتم در روز بیست و سوم دور نیست که مناسبتر باشد.
- یکی از موضوعات قابل بحث در ماه مبارک رمضان، ادعیه روزانه این ماه است و هر یک از دعاهای این ماه حاوی چند پیام تربیتی است که به اختصار به هر نکته و پیام اشاره خواهد شد.
روز اول ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اجْعَلْ صِیامِى فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ، وَقِیامِى فِیهِ قِیامَ الْقائِمِینَ، وَنَبِّهْنِى فِیهِ عَنْ نَوْمَهِ الْغافِلِینَ، وَهَبْ لِى جُرْمِى فِیهِ یَا إِلٰهَ الْعالَمِینَ، وَاعْفُ عَنِّى یَا عافِیاً عَنِ الْمُجْرِمِینَ.
خدایا، روزهام را در این ماه، روزهی روزهداران قرار ده و شبزندهداریام را شبزندهداری شبزندهداران و بیدارم کن در آن از خواب بیخبران و ببخش گناهم را در آن، ای معبود جهانیان و از من درگذر، ای درگذرنده از گنهکاران.
پیام دعای روز اول ماه رمضان؛ هوشیاری
نشانههای غفلت
- پند نگرفتن از حوادث دنیا: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «اغفل الناس من لم یتعظ بتغیر الدنیا من حال الی حال (1) ; غافلترین مردم کسی است که از دگرگونی های دنیا پند نگیرد.»
دلت گر که یک لحظه غافل نشیند خدنگ بلا بر دل دل نشیند سر شب سر قتل و تاراج داشت سحرگه نه تن سر نه سر تاج داشت
- بیهوده گذراندن عمر: قال علی علیهالسلام: «کفی بالمرء غفله ان یضیع عمره فیما لا ینجیه (2) ; تضییع عمر در راهی که موجب نجات انسان نمیشود، برای غفلت کفایت میکند.»
ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری
- سرگرمی (بی فکری): قال لقمان لابنه: «للغافل ثلاث علامات: اللهو و السهو و النسیان; (3) لقمان به فرزندش گفت: غافل سه نشانه دارد: سرگرمی، حواس پرتی، فراموشی.»
مزرع سبز فلک دیدم و داس مه نو یادم از کشته خویش آمد و هنگام درو
نتایج غفلت
- نادانی: قال علی علیه السلام: «من غفل جهل; (4) غافل نادان است.»
- قساوت قلب: قال الباقر علیه السلام: «ایاک والغفله ففیها تکون قساوه القلب; (5) از غفلت بپرهیز، زیرا در آن قساوت قلب است.»
- هلاکت: قال علی علیه السلام: «من طالت غفلته تعجلت هلکته; (6) کسی که غفلتش طولانی شد، زود هلاک می شود.»
- مردن قلب: قال علی علیه السلام: «من غلبت علیه الغفله مات قلبه; (7) کسی که غفلت بر او غلبه کرد قلبش می میرد.»
- از دست دادن بصیرت: قال علی علیه السلام: «دوام الغفله تعمی البصیره; (8) ادامه غفلت بینش را کور می کند.»
- خسران: قال علی علیه السلام: «من حاسب نفسه ربح و من غفل عنها خسر; (9) کسی که نفس خویش را محاسبه کند، سود برد و آنکه از آن غفلت ورزد زیان بیند.»
عوامل غفلت
- اموال و اولاد: قرآن کریم میفرماید: «یا ایها الذین آمنوا لا تلهکم اموالکم و لا اولادکم عن ذکر الله » (10) ; «ای اهل ایمان! مبادا هرگز مال و فرزندانتان شما را از یاد خدا غافل کند.»
- امکانات رفاهی: قرآن کریم میفرماید: «و لکن متعتهم و آبائهم حتی نسوا الذکر» (11) ; «لکن تو این کافران و پدرانشان را متمتع به دنیا و نعمتهای دنیا گردانیدی تا آنکه از فرط سرگرمی به دنیای فانی، ذکر و قرآن تو را فراموش کردند.»
- فزونی طلبی: «الهکم التکاثر» (12) ; «بفریفت شما را فزونی جستن.»
این نوبت توست دیگرت نوبت نیست این فرصت توست دیگرت فرصت نیست بر خاک مریز باوه هستی را چون جام تهی شد دگرت مهلت نیست (13)
روز دوم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ قَرِّبْنِى فِیهِ إِلىٰ مَرْضاتِکَ، وَجَنِّبْنِى فِیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَنَقِماتِکَ، وَوَفِّقْنِى فِیهِ لِقِراءَهِ آیاتِکَ، بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
خدایا، مرا در این ماه به خشنودیات نزدیک کن و از خشم و انتقامت برکنار دار و به قرائت آیاتت موفق کن، ای مهربانترین مهربانان.
پیام دعای روز دوم ماه رمضان؛ قرآن
جایگاه قرآن
«لو انزلنا هذا القرآن علی جبل لرایته خاشعا متصدعا من خشیه الله » (14) ; «[ای رسول ] اگر ما این قرآن را بر کوه نازل میکردیم مشاهده میکردی که کوه از ترس خدا خاشع و ذلیل و متلاشی میگشت.»
برخی از ویژگیهای قرآن
- وسیله رحمت و هدایت: «هدی و رحمه للمؤمنین » (15) ; «هدایت و رحمت برای مؤمنان است.»
- رهبر: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «علیکم بالقرآن فاتخذوه اماما قائدا; (16) بر شما باد به قرآن، آن را پیشوا و رهبر خویش قرار دهید.»
- برترین گفتار: «الله نزل احسن الحدیث » (17) ; «خداوند برترین گفتار را نازل کرد.»
- شفای دردها: «ننزل من القرآن ما هو شفاء و رحمه » (18) ; «ما آنچه از قرآن میفرستیم شفای دل و رحمت است.»
- جامعیت: قال رسول الله صلی الله علیه و آله «من اراد علم الاولین و الاخرین فلیقرء القرآن; (19) هر کس علم اولین و آخرین خواهد، قرآن بخواند.»
ملا صدرا در مقدمه تفسیر سوره مبارکه واقعه میفرماید: «بسیاری به مطالعه کتب حکما پرداختم تا آنجا که گمان کردم کسی هستم ولی همین که چشم بصیرتم باز شد، خود را از علوم واقعی خالی دیدم، در آخر عمرم به فکر فرو رفتم که به سراغ تدبر در قرآن و روایات محمد و آل محمد بروم. من یقین کردم که کارم بیاساس بوده است. زیرا در طول عمرم به جای نور در سایه ایستاده بودم.
از غصه جانم آتش گرفت و قلبم شعله کشید تا رحمت الهی دستم را گرفت و مرا با اسرار قرآن آشنا کرد و شروع به تفسیر و تدبر در قرآن کردم، در خانه وحی را کوبیدم درها باز شد و پردهها کنار رفت و دیدم فرشتگان به من میگویند: سلام علیکم طبتم فادخلواها خالدین.
من که اکنون دست به نوشتن اسرار قرآن زدهام، اقرار میکنم که قرآن دریای عمیقی است که جز با لطف الهی امکان ورود در آن نیست ولی چه کنم عمرم رفت، بدنم ناتوان، قلبم شکسته، سرمایهام کم، ابزار کارم ناقص و روحم کوچک است.» (20)
مرحوم فیض کاشانی در رساله انصاف میفرماید: «من مدتها در مطالعه مجادلات متکلمین فرو رفتم و کوششها کردم ولی همان بحثها ابزار جهل من بود. مدتها در راه فلسفه به تعلم و تفهم پرداختم و بلند پروازیهایی را در گفتههایشان دیدم، مدتها در گفتوگوهای این و آن بودم، و کتاب و رسالهها نوشتم و گاهی میان سخنان فلاسفه و متصوفه و متکلمین جمعبندی میکردم و حرفها را به هم پیوند میدادم، ولی در هیچ یک از علوم دوایی برای دردم و آبی برای عطشم نیافتم. بر خود ترسیدم و به سوی خدا فرار و انابه کردم، تا خداوند مرا از طریق تعمق در قرآن و حدیث هدایتم کرد.»
امام خمینی رحمهالله میفرماید: «و این جانب از روی جِّد; نه تعارف معمولی میگویم که از عمر به باد رفته خود تاسف دارم. شما ای فرزندان برومند اسلام! حوزهها و دانشگاهها را به شئونات قرآن و ابعاد بسیار مختلف آن توجه دهید، تدریس قرآن را در هر رشتهای مُحِط نظر و مقصد اعلی (نه در حاشیه) قرار دهید. مبادا خدای نخواسته در آخر عمر که ضعف و پیری بر شما هجوم کرد از کردهها پشیمان و تاسف بر ایام جوانی بُخورید همچون نویسنده.» (21)
روز سوم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ ارْزُقْنِى فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ، وَباعِدْنِى فِیهِ مِنَ السَّفاهَهِ وَالتَّمْوِیهِ، وَاجْعَلْ لِى نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تُنْزِلُ فِیهِ، بِجُودِکَ یَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِینَ.
خدایا، در این ماه به من تیزهوشی و بیداری عنایت فرما و از بیخردی و اشتباه دورم ساز و از هر خیری که در این ماه نازل میکنی، برایم بهرهای قرار ده و بهحق جودت، ای جودمندترین جودمندان.
پیام دعای روز سوم ماه رمضان؛ جهالت
برخی از نتایج جهل
انحراف عقیدتی: «یظنون بالله غیر الحق ظن الجاهلیه » (22) ; «به خداوند گمان ناروا می برند، گمان جاهلیت.»
- خودبزرگ بینی
- خود محوری
- تخطئه دیگران
- گمراه دانستن دیگران
- انکار و تکذیب
- لجاجت
- خودپسندی
قال علی علیهالسلام: «ان الجاهل من عد نفسه بما جهل من معرفه العلم عالما و برایه مکتفیا و لمن خالفه مخطیا و لمن لم یعرف من الامور مضللا و اذا ورد علیه من الامر ما لا یعرفه انکره و کذبه و کان للحق منکرا و فی اللجاجه متجریا و عن طلب العلم متکبرا; (23)
امیرالمومنین علیبنابیطالب صلواتاللهعلیه: نادان کسی است که خود را نسبت به نادانستههایش دانا شُمارد و نظر خود را کافی بداند، هر کس با وی مخالفت کند او را در اشتباه پندارد و ناآگاهان را گمراه کند، هرچه را نداند انکار و تکذیب کند، حقیقت را انکار نموده و در لجاجت جَری باشد و در طلب دانش، خودپسندی کند.»
پند گفتن با جهول خوابناک تخم افکندن بود بر شوره خاک چاک حمق و جهل نپذیرد رفو تخم حکمت کم دهش ای نیکخو زانکه جاهل جهل را بنده بود هر چه پندش می دهی او نشنود (24)
روز چهارم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ قَوِّنِى فِیهِ عَلَىٰ إِقامَهِ أَمْرِکَ، وَأَذِقْنِى فِیهِ حَلاوَهَ ذِکْرِکَ، وَأَوْزِعْنِى فِیهِ لِأَداءِ شُکْرِکَ بِکَرَمِکَ، وَاحْفَظْنِى فِیهِ بِحِفْظِکَ وَسَِتْرِکَ، یَا أَبْصَرَ النَّاظِرِینَ.
خدایا، در این ماه برای برپاداشتن امرت نیرومندم ساز و شیرینی ذکرت را به من بچشان و ادای شکرت را به من الهام کن و به نگهداری و پوششت نگاهم دار، ای بیناترین بینندگان.
پیام دعای روز چهارم ماه رمضان؛ چشیدن حلاوت ذکر خدا
آثار یاد خدا
- قوت روح: قال علی علیهالسلام: «مداومه الذکر قوه الارواح; (25) مداومت یاد خدا موجب قدرت جانهاست.»
- زنده دلی: قال علی علیهالسلام «فی الذکر حیاه القلوب.» (26)
- روشنی قلب: قال علی علیهالسلام: «علیک بذکر الله فانه نور القلوب.» (27)
- اطمینان قلب: قال تعالی: « الا بذکر الله تطمئن القلوب.»
در مناجات الذاکرین می خوانیم:
«الهی لولا الواجب من قبول امرک لنزهتک من ذکری ایاک علی ان ذکری بقدری لا بقدرک … الهی فالهمنا ذکرک فی الخلا و الملا و اللیل و النهار و الاعلان و الاسرار و فی السراء و الضراء و انسنا بالذکر الخفی … استغفرک من کل لذه بغیر ذکرک; (28)
خدایا اگر امر تو نبودی، من تو را منزهتر از آن میدانستم که ذکر تو کنم، چون ذکر من به قدر توان من است نه به قدر مقام تو … خدایا ذکرت را در خلوت و جلوت و شب و روز و در ظاهر و باطن و در حال خوشی و ناخوشی به ما الهام فرما و ما را به ذکر خفی مانوس کن … خدایا از هر لذتی غیر از لذت یاد تو طلب بخشش میکنم.»
روز پنجم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِى فِیهِ مِنَ الْمُسْتَغْفِرِینَ، وَاجْعَلْنِى فِیهِ مِنْ عِبادِکَ الصَّالِحِینَ الْقانِتِینَ، وَاجْعَلْنِى فِیهِ مِنْ أَوْلِیائِکَ الْمُقَرَّبِینَ، بِرَأْفَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.
خدایا، قرار ده مرا در این ماه از آمرزشجویان و از بندگان شایسته فرمانبردار و از اولیای مقرّبت، به رأفتت ای مهربانترین مهربانان.
پیام دعای روز پنجم ماه رمضان؛ عبادت
قال تعالی: «یا ایها الناس اعبدوا ربکم الذی خلقکم والذین من قبلکم لعلکم تتقون » (29)
«ای مردم، خدایی را بهپرستید که آفریننده شما و مخلوقات قبل از شماست، باشد که پارسا و منزه شوید.»
گام اول در بندگی
امام رضا علیهالسلام میفرماید: «اول عباده الله معرفته و اصل معرفه الله توحیده (30)
اولین گام بندگی، شناخت خدا و اصل شناخت او به توحید است.»
جایگاه عبادت
- هدف خلقت: قال تعالی: «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون » (31)
«جن و انس را خلق نکردم مگر برای اینکه مرا بهپرستند.» - رستگاری: قال علی علیهالسلام: «العباده فوز (32) عبادت رستگاری است.»
- نشانه عنایت خداوند: قال علی علیهالسلام: «اذا احب الله عبدا الهمه حسن العباده (33) وقتی خداوند بندهای را دوست بدارد خوب عبادت، کردن را به او میآموزد.»
- بهترین وسیله تقرب به خدا: قال علی علیهالسلام: «ما تقرب متقرب بمثل عباده الله (34) هیچ چیز مانند عبادت انسان را به خدا نزدیک نمیکند.»
شرایط عبادت
- فهم دین: امام سجاد علیهالسلام: «لا عباده الا بالتفقه (35) عبادتی کامل نیست مگر با فهم.»
- آگاهی: قال علی علیهالسلام: «لا خیر فی عباده لا علم فیها (36) عبادتی که با آگاهی همراه نباشد، خیری در آن نیست.»
- حضور قلب: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «اعبد الله کانک تراه فان کنت لا تراه فانه یراک (37) خدا را آن گونه عبادت کن که گویا او را میبینی و اگر تو او را نمیبینی او تو را میبیند.»
روز ششم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ لَاتَخْذُلْنِى فِیهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِیَتِکَ، وَلَا تَضْرِبْنِى بِسِیاطِ نَقِمَتِکَ، وَزَحْزِحْنِى فِیهِ مِنْ مُوجِباتِ سَخَطِکَ، بِمَنِّکَ وَأَیادِیکَ یَا مُنْتَهىٰ رَغْبَهِ الرَّاغِبِینَ.
خدایا، مرا در این ماه در معرض نافرمانیات وامگذار و با تازیانههای انتقامت عذابم مکن و از انگیزههای خشمت دورم بدار، به مهرورزی و عطاهایت، ای نهایت شوق مشتاقان.
پیام دعای روز ششم ماه رمضان؛ گناه
بعضی از گناهان
- ترک واجبات: قال الصادق علیهالسلام: «لا ینظر الله الی عبده و لا یزکیه لو ترک فریضه; (38) بنده ای که یکی از واجبات را ترک کند، خداوند به او نظر رحمت نمیکند و او را پاک نمیکند.»
- حرام خواری: قال رسول اللهصلیاللهعلیهوآله: «اذا وقعت اللقمه من حرام فی جوف العبد لعنه کل ملک فی السموات و الارض; (39) هرگاه لقمه حرامی در شکم بنده قرار گیرد، ملائک آسمان و زمین او را لعنت میکنند.»
- سِحر: قال علی علیهالسلام: «من تعلم شیئا من السحر قلیلا او کثیرا فقد کفر; (40) هر کسی چیزی از سحر یاد بگیرد، زیاد باشد یا کم کافر شده است.»
- کمک به ستمگران: قال الصادق علیهالسلام: «من الکبائر معونه الظالمین و الرکون الیهم; (41) کمک به ستمگران و میل به آن ها از گناهان کبیره است.»
کسی که نمی تواند ترک گناه کند چه کند؟
شخصی خدمت وجود مقدس حضرت ابا عبدالله الحسین علیهالسلام رسید و گفت: من مرد گناهکاری هستم که صبر از گناه ندارم، مرا موعظه کن.
حضرت فرمود: با پنج شرط هرچه می خواهی گناه بکن:
- روزی خدا را نخور، هر چه میخواهی گناه کن: «لا تاکل رزق الله و اذنب ما شئت.»
- جایی پیدا کن که خدا تو را نبیند و هر چه میخواهی گناه کن: «اطلب موضعا لایراک الله و اذنب ما شئت.»
- از ولایت خدا خارج شو و هر چه میخواهی گناه کن: «اخرج من ولایه الله و اذنب ما شئت.»
- جان به عزرائیل نده و هر چه خواهی گناه کن: «اذا جاءک ملک الموت لیقبض روحک فادفعه عن نفسک و اذنب ما شئت.»
- به جهنم نرو و هر چه میخواهی گناه کن: «اذا ادخلک مالک النار فی النار فلا تدخل فی النار و اذنب ما شئت.» (42)
وای بر حال کسی که آحادش بیش از اعشارش باشد
قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «ان الله تعالی قال: الحسنه عشرا و ازید و السیئه واحده و اغفر فالویل لمن غلبت آحاده اعشاره; (43)
خداوند ثواب را ده برابر و بیشتر از ده برابر پاداش میدهد اما کیفر گناه یکی بیش نیست، آن هم ممکن است بخشیده شود. پس وای به حال کسی که یکیهای او از دههایش بیشتر باشد.»
روز هفتم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ أَعِنِّى فِیهِ عَلَىٰ صِیامِهِ وَقِیامِهِ، وَجَنِّبْنِى فِیهِ مِنْ هَفَواتِهِ وَآثامِهِ، وَارْزُقْنِى فِیهِ ذِکْرَکَ بِدَوامِهِ، بِتَوْفِیقِکَ یَا هادِىَ الْمُضِلِّینَ.
خدایا، مرا در این ماه بر روزه و شبزندهداریاش یاری ده و از لغزشها و گناهانش دورم بدار و ذکرت را همواره روزیام کن، به توفیقت ای راهنمای گمراهان.
پیام دعای روز هفتم ماه رمضان؛ نماز
وجوب نماز
قال الله تعالی: «ان الصلوه کانت علی المؤمنین کتابا موقوتا» (44) ; «نماز برای اهل ایمان حکمی واجب و لازم است.»
اهمیت نماز
- مقدم بر اعمال: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «اول ما ینظر فی عمل العبد فی یوم القیامه فی صلاته; (45) اولین چیزی که روز قیامت در اعمال بنده مورد توجه قرار می گیرد، نماز اوست.»
- وسیله تقرب: قال علی علیهالسلام: «الصلوه قربان کل تقی; (46) نماز وسیله تقرب هر پرهیزکاری است.»
- بهترین اعمال: قال علی علیهالسلام: «اوصیکم بالصلاه و حفظها فانها خیر العمل; (47) شما را به نماز وحفظ آن سفارش میکنم، بدرستی که بهترین اعمال نماز است.»
- سنگر مبارزه با شیطان: قال علی علیهالسلام: «الصلاه حصن من سطوات الشیطان; (48) نماز سنگری است برای در امان ماندن از نفوذ شیطان.»
- مانع ضد ارزشها: قال الله تعالی: «ان الصلاه تنهی عن الفحشاء و المنکر» (49) ; «نماز اهلش را از هر کار زشت باز میدارد.»
آثار ترک و سبک شمردن نماز
- جهنمی شدن: قال الله تعالی: «فی جنات یتسائلون عن المجرمین ما سلککم فی سقر قالوا لم نک من المصلین » (50) ; «بهشتیان سؤال میکنند چه چیزی شما را جهنمی کرد؟ گویند: ما از نمازگزاران نبودیم.»
- محرومیت از الطاف الهی: قال الله تعالی: «ویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون » (51) ; «وای بر نمازگزارانی که دل از یاد خدا غافل دارند.»
- دوری از رسول خدا صلیاللهعلیهوآله: پیامبر اکرم فرمود: «لیس منی من استخف بصلاته; (52) کسی که نمازش را سبک بشمارد از من نیست.»
- مَحرومیت از شفاعت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله: پیامبر اکرم فرمود: «لا تنال شفاعتی غدا من اخر الصلاه المفروضه بعد وقتها; (53) کسی که نماز واجب را از وقت آن به تاخیر اندازد، در قیامت شفاعت من به او نمیرسد.»
روز هشتم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ ارْزُقْنِى فِیهِ رَحْمَهَ الْأَیْتامِ، وَ إِطْعامَ الطَّعامِ، وَ إِفْشاءَ السَّلامِ، وَصُحْبَهَ الْکِرامِ، بِطَوْلِکَ یَا مَلْجَأَ الْآمِلِینَ.
خدایا، در این ماه مهرورزی به ایتام و خوراندن طعام و آشکار کردن سلام و همنشینی با اهل کرامت را نصیبم فرما، به عطایت ای پناهگاه آرزومندان.
پیام دعای روز هشتم ماه رمضان؛ یتیم نوازی و سیر کردن گرسنگان
قال علی علیهالسلام: «الله الله فی الایتام فلا تغبوا فواههم و لایضیعوا بحضرتکم; (54) خدا را خدا را درباره ایتام، نکند آنان گاهی سیر و گاهی گرسنه بمانند و حقوقشان ضایع شود.»
آثار و نتایج سرپرستی ایتام
- بهشت: قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «من عال یتیما حتی یستغنی عنه اوجب الله عز و جل له بذلک الجنه; (55) هر کس یتیمی را سرپرستی کند تا بینیاز شود، خداوند بهشت را بر او واجب میکند.»
- همنشینی با پیامبر صلیاللهعلیهوآله: پیامبر اکرم فرمود: «انا و کافل الیتیم کهاتین فی الجنه; (56) من و کسی که یتیمی را سرپرستی میکند، مانند این دو [انگشت] در بهشت کنار یکدیگر خواهیم بود.»
روز نهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اجْعَلْ لِى فِیهِ نَصِیباً مِنْ رَحْمَتِکَ الْواسِعَهِ، وَاهْدِنِى فِیهِ لِبَراهِینِکَ السّاطِعَهِ، وَخُذْ بِناصِیَتِى إِلىٰ مَرْضاتِکَ الْجامِعَهِ، بِمَحَبَّتِکَ یَا أَمَلَ الْمُشْتاقِینَ.
خدایا، برای من در این ماه بهرهای از رحمت گستردهات قرار ده و به جانب دلایل درخشانت راهنمایی کن و مهارم را گرفته بهسوی خشنودی فراگیرت متوجه کن، به مهرت ای آرزوی مشتاقان.
پیام دعای روز نهم ماه رمضان؛ رحمت خداوند
گسترش رحمت خداوند
قال الله تعالی: «و رحمتی وسعت کل شی ء»; (57) «رحمت من همه موجودات را فرا گرفته است.»
موجبات رحمت خداوند
- احسان و نیکی: قال الله تعالی: «ان الله قریب من المحسنین » (58) ; «البته رحمت خداوند به نیکوکاران نزدیک است.»
- ایمان و اعتقاد به خدا: قال الله تعالی: «فاما الذین آمنوا بالله و اعتصموا به فسیدخلهم فی رحمه منه.» (59)
- یاد خدا: قال علی علیهالسلام: بذکر الله تستنزل الرحمه; (60) رحمت خداوند به واسطه ذکر او نازل میشود.»
- عفو و گذشت: قال علی علیهالسلام: «بالعفو تنزل الرحمه; (61) رحمت به واسطه عفو و بخشش نازل میشود.»
- اطاعت خدا و رسول: قال الله تعالی: «و اطیعوا الله و الرسول لعلکم ترحمون » (62) ; «از خدا و رسول اطاعت کنید که مشمول رحمت خدا شوید.»
- اندیشه و تفکر: قال علی علیهالسلام: «رحم الله امرءا تفکر فاعتبر.» (63)
- موعظه پذیری: قال علی علیهالسلام: «رحم الله امرءا اتعظ (64) ; انسان پندپذیر مشمول رحمت خداست.»
- استغفار: قال الله تعالی: «لولا تستغفرون الله لعلکم ترحمون » (65) ; «چرا از کردار زشت استغفار به درگاه خدا نمیکنید تا شاید مشمول رحمت خدا شوید.»
- ترحم بر ضعفا: قال علی علیهالسلام: «رحمه الضعفاء تستنزل الرحمه; (66) ترحم بر ضعیفان موجب نزول رحمت خداست.»
- مراقبه: قال علی علیهالسلام: «رحم الله عبدا راقب ذنبه و خاف ربه; (67) خداوند رحمت کند کسی را که گناهانش مد نظرش باشد و از خدا بترسد.»
روز دهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِى فِیهِ مِنَ الْمُتَوَکِّلِینَ عَلَیْکَ، وَاجْعَلْنِى فِیهِ مِنَ الْفائِزِینَ لَدَیْکَ، وَاجْعَلْنِى فِیهِ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ إِلَیْکَ، بِإِحْسانِکَ یَا غایَهَ الطَّالِبِینَ.
خدایا، مرا در این ماه از توکلکنندگان و از رستگاران نزد خود و از مقرّبان درگاهت قرار بده، به احسانت ای هدف جویندگان.
پیام دعای روز دهم ماه رمضان؛ سعادت
تعریف سعادت
قال الصادق علیهالسلام: «السعاده سبب خیر تمسک به السعید فیجره الی النجاه (68) ; سعادت وسیله خیری است که سعادتمند به کمک آن به رستگاری رهنمون میشود.»
سعادتمند کیست؟
- مخلص: قال علی علیه السلام: «السعید من اخلص الطاعه (69) ; سعادتمند کسی است که طاعتش را برای خداوند خالص گرداند. »
- پیروان علی علیهالسلام: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «یا علی ان السعید، کل السعید، حق السعید من اطاعک و تولاک من بعدی (70) ; یا علی! سعادتمند کامل و حقیقی کسی است که بعد از من، از تو اطاعت کند و پس از من ولایت تو را بپذیرد.»
- اهل محاسبه: قال علی علیهالسلام: «من حاسب نفسه سعد (71) ; کسی که به محاسبه نفس بپردازد، سعادتمند میشود.»
- همنشین علما: قال علی علیهالسلام: «جالس العلماء تسعد (72) ; با دانشمندان همنشین باش تا سعادتمند شوی.»
- فرزند صالح داشتن: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «من سعاده الرجل الولد الصالح (73) ; فرزند صالح از سعادت انسان است. »
روز یازدهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ حَبِّبْ إِلَىَّ فِیهِ الْإِحْسانَ، وَکَرِّهْ إِلَىَّ فِیهِ الْفُسُوقَ وَالْعِصْیانَ، وَحَرِّمْ عَلَىَّ فِیهِ السَّخَطَ وَالنِّیرانَ، بِعَوْنِکَ یَا غِیاثَ الْمُسْتَغِیثِینَ.
خدایا، در این ماه نیکی را پسندیده من گردان و نادرستیها و نافرمانیها را مورد کراهت من قرار ده و خشم و آتش برافروخته را بر من حرام گردان، به یاریات ای فریادرس دادخواهان.
پیام دعای روز یازدهم ماه رمضان؛ توفیق احسان
احسان چیست؟
- سرشت نیکان: قال علی علیهالسلام: «الاحسان عزیزه الاخیار; (74) احسان سرشت نیکوکاران است.»
- زینت علم: قال علی علیهالسلام: «زینه العلم الاحسان; (75) احسان زینت علم است.»
- اوج ایمان: قال علی علیهالسلام: «راس الایمان الاحسان; (76) احسان راس ایمان است.»
آثار و نتایج احسان
- عنایت خداوند: قال الله تعالی: «ان الله لمع المحسنین » (77) ; «خداوند با نیکوکاران است.»
- محبت الهی: قال الله تعالی: «احسنوا ان الله یحب المحسنین » (78) ; «نیکی کنید بدرستی که خداوند نیکوکاران را دوست دارد.»
- بذر دوستی: قال علی علیهالسلام: «الاحسان الی المسیئ یستصلح العدو (79) ; نیکی به بد رفتار، دشمن را اصلاح میکند.»
- هدایت: قال الله تعالی: «تلک آیات الکتاب هدی و رحمه للمحسنین » (80) ; «این است آیات کتاب [خدای حکیم] که رحمت و هدایت است برای نیکوکاران.»
- رحمت الهی: قال الله تعالی: «ان رحمت الله قریب من المحسنین » (81) ; «البته رحمت خداوند به نیکوکاران نزدیک است.»
- رفعت و بزرگی: قال علی علیهالسلام: «مع الاحسان تکون الرفعه; (82) بلندی مرتبه و مقام به وسیله نیکوکاری به دست میآید.»
- عاقبت به خیری: قال علی علیهالسلام: «من احسن الی الناس حسنت عواقبه; (83) هر کس به مردم نیکی کند، عاقبت به خیر خواهد شد.»
روز دوازدهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ زَیِّنِّى فِیهِ بِالسَِّتْرِ وَالْعَفافِ، وَاسْتُرْنِى فِیهِ بِلِباسِ الْقُنُوعِ وَالْکَفافِ، وَاحْمِلْنِى فِیهِ عَلَى الْعَدْلِ وَالْإِنْصافِ، وَآمِنِّى فِیهِ مِنْ کُلِّ مَا أَخافُ، بِعِصْمَتِکَ یَا عِصْمَهَ الْخائِفِینَ.
خدایا، مرا در این ماه به پوشش و پاکدامنی بیارای و لباس قناعت و اندازه نگهداشتن در زندگی را به من بپوشان و بر عدالت و انصاف وادارم کن و مرا در این ماه از هرچه میترسم ایمنی ده، به نگهداریات ای نگهدارنده هراسندگان.
پیام دعای روز دوازدهم ماه رمضان؛ عفاف
فضیلت عفاف
- برترین عبادت: قال الصادق علیهالسلام: «افضل العباده العفاف (84) ; بهترین عبادت پاکدامنی است.»
- مقام ملک: قال علی علیهالسلام: «ما المجاهد فی سبیل الله باعظم اجرا ممن قدر فعف کاد العفیف ان یکون ملکا من الملائکه; (85) مجاهد در راه خدا پاداشش بیشتر از کسی نیست که در حالی که امکانات گناه دارد، پاکدامنی میکند. ای بسا پاکدامنی که ملکی از ملائک بوده باشد.»
- اساس نیکیها: قال علی علیهالسلام: «العفه راس کل خیر (86) ; پاکدامنی در راس تمام نیکیهاست.»
- زکات زیبایی: قال علی علیهالسلام: «زکاه الجمال العفاف (87) ; زکات زیبایی پاکدامنی است.»
موجبات عفاف
- رضایت به کفاف: قال علی علیهالسلام: «الرضا بالکفاف یؤدی الی العفاف (88) ; راضی بودن به آنچه کفایت کند، موجب پاکدامنی میشود.»
- غیرت: قال علی علیهالسلام: «قدر الرجل علی قدر همته و عفته علی قدر غیرته (89) ; شخصیت مرد به اندازه همت او و پاکدامنی او به اندازه غیرت اوست.»
- قناعت: قال علی علیهالسلام: «اصل العفاف القناعه (90) ; اصل عفت، قناعت است.»
- عقل: قال علی علیهالسلام: «من عقل عفَّ (91) ; عاقل پاکدامن است.»
روز سیزدهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ طَهِّرْنِى فِیهِ مِنَ الدَّنَسِ وَالْأَقْذارِ، وَصَبِّرْنِى فِیهِ عَلَىٰ کائِناتِ الْأَقْدارِ، وَوَفِّقْنِى فِیهِ لِلتُّقىٰ وَصُحْبَهِ الْأَبْرارِ، بِعَوْنِکَ یَا قُرَّهَ عَیْنِ الْمَساکِینِ.
خدایا، مرا در این ماه از آلودگیها و ناپاکیها پاک کن و بر شدنیهای مورد تقدیرت شکیبایم گردان و به پرهیزگاری و همنشینی با نیکان توفیقم ده، به یاریات ای نور چشم درماندگان.
پیام دعای روز سیزدهم ماه رمضان؛ تقوی
تقوی چیست؟
از امام صادق علیهالسلام در مورد تفسیر تقوی سؤال شد، حضرت فرمود: «ان لا یفقدک الله حیث امرک و لا یراک حیث نهاک; (92) تقوی آن است که خداوند تو را در جایی که امر فرموده غایب و در جایی که نهی فرموده حاضر نبیند.»
آثار و نتایج تقوی
- نزول رحمت: قال الله تعالی: «و لو ان اهل القری آمنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء والارض » (93) ; «چنان که مردم آبادیها همه ایمان و تقوا داشتند، دربهای رحمت آسمان و زمین را برای آنها میگشودیم.»
- خیر دنیا و آخرت: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «من رزق التقی رزق خیر الدنیا والاخره; (94) هر کس را تقوا روزی شود خیر دنیا و آخرت نصیبش شده است.»
- کرامت: قال الله تعالی: «ان اکرمکم عندالله اتقیکم » (95) ; «گرامیترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.»
- داروی امراض روحی: قال علی علیهالسلام: «ان تقوی الله دواء قلوبکم (96) ; تقوا دوای دردهای روحی شماست.»
- قبولی اعمال: قال الله تعالی: «انما یتقبل الله من المتقین » (97) ; «خداوند اعمال را از متقین میپذیرد.»
- عزت: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «من اراد ان یکون اعز الناس فلیتق الله (98) ; هر کس میخواهد عزیزترین مردم باشد، تقوا پیشه کند.»
روز چهاردهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ لَاتُؤاخِذْنِى فِیهِ بِالْعَثَراتِ، وَأَقِلْنِى فِیهِ مِنَ الْخَطایا وَالْهَفَواتِ، وَلَا تَجْعَلْنِى فِیهِ غَرَضاً لِلْبَلایا وَالْآفاتِ، بِعِزَّتِکَ یَا عِزَّ الْمُسْلِمِینَ.
خدایا، مرا در این ماه بر لغزشها سرزنش مکن و از خطاها و افتادن در گناهان دور بدار و هدف بلاها و آفات قرار مده، به عزّتت ای عزّت مسلمانان.
پیام دعای روز چهاردهم ماه رمضان؛ امتحانات الهی
زندگی برای هیچ کس به یک منوال نیست. گاهی انسان در غم و اندوه و بلا بسر میبرد و زمانی در رفاه و آسایش و هیچ کس را پیدا نمیکنیم که در تمام دوران عمرش همواره مبتلا و یا همیشه در خوشی و راحتی باشد. اما هیچ یک از بلا یا خوشی نشانه بدی یا خوبی صاحب آن نیست، بلکه گاهی آسایش بیش از حد ریشه در استدراج دارد و گرفتاری نشانه لطف خداوند است برای کسب مقامات بالاتر.
آنچه مسلم است این است که در نظام طبیعت بدون آزمون و گرفتاری نمیتوان به مراتب افراد واقف شد و اغلب افراد قبل از آزمایش خود را از موفقترین افراد میدانند. پس وجود بلاها و ابتلائات برای شناخت درجات انسانی افراد ضروری است و اگر انسان به حال خود گذاشته شود حب نفس او را وادار به خودپسندی و طغیان خواهد کرد. خداوند میفرماید: «ولو بسط الله الرزق لعباده لبغوا» (99) ; «اگر خداوند سفره روزی بندگان را بگستراند، طغیان خواهند کرد.»
اما بلاها و امتحانات الهی گاهی کیفریاند و گاهی درجهای و ضمنا گاهی فردیاند و زمانی جمعی و گروهی. تصویر تقسیم مذکور چنین است:
بلاها
- فردی
- کیفری: مثل از پا در آمدن نمرود توسط پشه
- درجهای: «و اذ ابتلی ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن »
- اجتماعی
- کیفری: مثل طوفان نوح
- درجهای: مثل جریان شِعب ابی طالب
اگر بلا درجهای باشد، باید به استقبالش رفت چون ناز پرورده تنعم نبرد راه به جایی.
چنانکه گوشت خام به آتش پخته شود و تا پخته نشود شایسته خوان مُلوک نگردد، آدمی هم خام است و جز به آتش مصائب و بلیات پخته نشود و تا پخته نشود شایسته بساط ملک الملوک جل جلاله نشود.
این بلای دوست تطهیر شماست | علم او بالای تدبیر شماست پوست از دارو بلاکش می شود | چون ادیم (100) طایفی خوش می شود
در ره منزل لیلی که خطرهاست در آن | شرط اول قدم آن است که مجنون باشی
اما اگر بلا، کیفری باشد، باید با توبه و استعانت از خداوند، زمینههای وقوع آن را از بین بُرد. و این جاست که میگوئیم: «اللهم اغفرلی الذنوب اللتی تنزل البلاء.» (101)
روز پانزدهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ ارْزُقْنِى فِیهِ طاعَهَ الْخاشِعِینَ، وَاشْرَحْ فِیهِ صَدْرِى بِإِنابَهِ الْمُخْبِتِینَ، بِأَمانِکَ یَا أَمانَ الْخائِفِینَ.
خدایا، در این ماه طاعت فروتنان را نصیبم کن و سینهام را برای بازگشت به سویت همانند بازگشت خاضعان باز کن، به امان دادنت ای امانده هراسندگان.
پیام دعای روز پانزدهم ماه رمضان؛ شرح صدر
حضرت موسی علیهالسلام فرمود: «رب اشرح لی صدری و یسر لی امری و احلل عقده من لسانی یفقهوا قولی.» (102) خداوند در اکثر نعماتی که به پیامبرش میدهد منت نمیگذارد اما در مورد نعمت شرح صدر به پیامبر منت میگذارد و میفرماید: «الم نشرح لک صدرک.» (103)
موجبات شرح صدر
- انس با قرآن: «اللهم نور بکتابک بصری و اشرح به صدری; (104) خدایا چشمان مرا به وسیله کتاب خود نورانی کن و سینهام را فراخی ده.»
- اراده الهی: قال الله تعالی: «فمن یرد الله ان یهدیه یشرح صدره للاسلام »; (105) «پس هر که خدا هدایت او را خواهد، قلبش را به نور اسلام روشن و وسیع میکند.»
روز شانزدهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ وَفِّقْنِى فِیهِ لِمُوافَقَهِ الْأَبْرارِ، وَجَنِّبْنِى فِیهِ مُرافَقَهَ الْأَشْرارِ، وَآوِنِى فِیهِ بِرَحْمَتِکَ إِلىٰ دارِ الْقَرارِ، بِإِلٰهِیَّتِکَ یَا إِلٰهَ الْعالَمِینَ.
خدایا، مرا در این ماه به همراهی و همسویی با نیکان توفیق ده و از همنشینی با بدان دور بدار و بهحق رحمتت به خانه آرامش جایم ده، به پرستیدگیات ای پرستیدهی جهانیان.
پیام دعای روز شانزدهم ماه رمضان؛ ابرار و اشرار
ویژگی های ابرار
- صاحب بهترینها: قال الله تعالی: «و ما عندالله خیر للابرار» (106) ; «آنچه نزد خداست برای نیکان از هر چیز بهتر است.»
- غرق نعمتها: قال الله تعالی: «ان الابرار لفی نعیم » (107) ; «محققا نیکوکاران درون نعمتها متنعماند.»
ویژگیهای اشرار
- پیشوایان گمراه و گمراه کننده: قال علی علیهالسلام: «ان شر الناس عندالله امام جائر ضل و ضل به (108) ; بدترین مردم، پیشوایان گمراه و گمراه کنندهاند.»
و نیز آن امام بزرگوار موارد زیر را از اشرار شمردند:
- «من لا یقبل العذر; کسی که عذر را نمی پذیرد.»
- «من لایبالی ان یراه الناس مسیئا; کسی که ابا ندارد که مردم او را گناهکار ببینند.»
- «العلماء اذا فسدوا; عالمان، زمانی که فساد کنند.»
- «المشاؤون بالنمیمه; سخن چینان.»
- «المفرقون بین الاحبه; کسانی که بین دوستان تفرقه میاندازند.»
روز هفدهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اهْدِنِى فِیهِ لِصالِحِ الْأَعْمالِ، وَاقْضِ لِى فِیهِ الْحَوائِجَ وَالْآمالَ، یَا مَنْ لا یَحْتاجُ إِلَى التَّفْسِیرِ وَالسُّؤالِ، یَا عالِماً بِما فِى صُدُورِ الْعالَمِینَ، صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِینَ.
خدایا، مرا در این ماه بهسوی کارهای شایسته هدایت فرما و حاجتها و آرزوهایم را برآور، ای آنکه نیاز به روشنگری و پرسش ندارد، ای آگاه به آنچه در سینه جهانیان است بر محمّد و خاندان پاکش درود فرست.
پیام دعای روز هفدهم ماه رمضان؛ توفیق عمل صالح
بهترین اعمال
- «افضل الاعمال احمزها; (109) بهترین اعمال مشکلترین آنهاست.»
- «افضل الاعمال ما اکرهت علیه نفسک; (110) بهترین اعمال چیزی است که انجام آن برایت ناگوار است.»
- «افضل الاعمال ما ارید به وجه الله; (111) بهترین اعمال عملی است که برای خدا باشد.»
- «افضل العمل ادومه و ان قَلَّ; (112) بهترین اعمال آنست که دوام داشته باشد و لو کم باشد.»
- «اطعام الطعام افضل الاعمال; (113) اطعام کردن بهترین عمل است.»
آثار عمل صالح
- رستگاری: «فاما من تاب و آمن و عمل صالحا فعسی ان یکون من المفلحین » (114) ; «پس هر کس به درگاه خدا توبه کند و عمل صالح انجام دهد امید است از رستگاران باشد.»
- حیات طیبه: «من عمل صالحا من ذکر او انثی و هو مؤمن فلنحیینه حیاه طیبه » (115) ; «هر کس از مرد و زن کار نیکی به شرط ایمان به خدا انجام دهد، ما او را در زندگی سعادتمندانه زنده میگردانیم.»
- شعار مؤمن: «قال علی علیهالسلام: «العمل شعار المؤمن (116) ; عمل شعار (نشانه) مؤمن است.»
روز هیجدهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ نَبِّهْنِى فِیهِ لِبَرَکاتِ أَسْحارِهِ، وَنَوِّرْ فِیهِ قَلْبِى بِضِیاءِ أَنْوارِهِ، وَخُذْ بِکُلِّ أَعْضائِى إِلَى اتِّباعِ آثارِهِ، بِنُورِکَ یَا مُنَوِّرَ قُلُوبِ الْعارِفِینَ.
خدایا، مرا در این ماه به برکتهای سحرهایش آگاه کن و دلم را با روشنایی انوارش روشنی بخش و تمام اعضایم را به پیروی آثارش بگمار، به نورت ای نوربخش دلهای عارفان.
پیام دعای روز هیجدهم ماه رمضان؛ برکات ماه مبارک رمضان
معنای رمضان
رسول اکرم فرمودند: «انما سُمی رمضان لانه یرمض الذنوب (117) ; به درستی که علت نامگذاری ماه مبارک رمضان به این نام این است که گناهان را میسوزاند.»
ویژگیهای ماه مبارک رمضان
- برترین ماهها
- برترین روزها
- والاترین شبها
- برترین ساعات
پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله فرمود: «ایها الناس انه قد اقبل الیکم شهر الله… شهر هو افضل الشهور عندالله و ایامه افضل الایام و لیالیه افضل اللیالی و ساعاته افضل الساعات (118) ; ای مردم ماه خدا به سوی شما رو آورده است … ماهی که در نزد خدا بهترین ماهها است و روزهای آن بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعتهایش بهترین ساعتهاست.»
برکات ماه مبارک رمضان
- غفران الهی: «من ادرک شهر رمضان فلم یغفر له فابعده الله (119) ; کسی که ماه رمضان را درک کند و خدا او را نبخشد، از حمت خدا دور است.»
- استجابت دعا: «دعائکم فیه مقبول (120) ; دعای شما در این ماه مستجاب است.»
- بسته شدن دربهای جهنم: «تغلق فیه ابواب النیران و یفتح فیه ابواب الجنان (121) ; در این ماه دربهای جهنم بسته و دربهای بهشت باز میشود.»
- ایمنی از مکر شیاطین: «قد وکل الله بکل شیطان مرید سبعه من الملائکه فلیس بمحلول حتی ینقضی شهرکم هذا (122) ; خداوند بر هر شیطانی که قصد شما بکند هفتاد ملک میگمارد. او را توان نفوذ در شما نیست تا ماه مبارک رمضان تمام شود.»
- قبول شدن اعمال: «عملکم فیه مقبول (123) ; عمل شما در این ماه مورد قبول است.»
- نَفَسها تسبیح است: «انفاسکم فیه تسبیح (124) ; نفس کشیدنهای شما در آن ماه تسبیح است.»
- خواب عبادت است: «نومکم فیه عباده (125) ; خواب شما در این ماه عبادت است.»
روز نوزدهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ وَفِّرْ فِیهِ حَظِّى مِنْ بَرَکاتِهِ، وَسَهِّلْ سَبِیلِى إِلىٰ خَیْراتِهِ، وَلَا تَحْرِمْنِى قَبُولَ حَسَناتِهِ، یَا هادِیاً إِلَى الْحَقِّ الْمُبِینِ.
خدایا، در این ماه بهرهام را از برکتهایش کامل گردان و راهم را بهسوی نیکیهایش هموار نما و از پذیرفتن خوبیهایش محرومم مساز، ای هدایت کننده بهسوی حق آشکار.
پیام دعای روز نوزدهم ماه رمضان؛ هدایت به سوی خیرات
اقسام هدایت
- تکوینی: «ربنا الذی اعطی کل شی ء خلقه ثم هدی » (126) ; «خدای ما آن کسی است که به همه موجودات عالم، وجود بخشید و سپس به راه کمالشان هدایت کرد.»
- تشریعی: «انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا» (127) ; «ما به حقیقت راه را به انسان نشان دادیم خواه هدایت پذیرد یا کفران نعمت کند.»
شایستگان هدایت
- مؤمن: «من یؤمن بالله یهد قلبه » (128) ; «کسی که به خدا ایمان بیاورد خدا او را هدایت میکند.»
- توبه کننده: «یهدی الیه من اناب » (129) ; «هر کس به سوی خدا باز گردد خدا او را هدایت میکند.»
- مستمسکین به خداوند: «من یعتصم بالله فقد هدی الی صراط مستقیم » (130) ; «هر کس به دین خدا متمسک شود، به راه راست هدایت یافته است.»
- مجاهدین: «و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا» (131) ; «آنها که در راه ما کوشش کنند محققا آن ها را به راه خویش هدایت میکنیم.»
- اهل تقوی: قال علی علیهالسلام: «هدی من اشعر قلبه بالتقوی » (132) ; آنکه قلبش تقوی را درک کرد، هدایت یافت.»
- صابران: قال علی علیهالسلام: « هدی من ادرع لباس الصبر والیقین (133) ; هدایت یافت آنکه لباس صبر و یقین پوشید.»
- مخلصین: قال علی علیهالسلام: «هدی من اخلص الایمان (134) ; آنکه ایمان خود را خالص نمود هدایت یافت.»
- عالمان: قال علی علیهالسلام: «من علم اهتدی (135) ; آنکه عالم شد هدایت شد.»
بهترین وسیله هدایت
- قرآن: قال الله تعالی: «ان هذا القرآن یهدی للتی هی اقوم » (136) ; همانا این قرآن خلق را به استوارترین راه هدایت میکند.»
- اهل بیت پیامبر: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «انی تارک فیکم الثقلین ما ان اخذتم به لن تضلوا; کتاب الله و عترتی (137) ; من دو چیز گرانبهاء در میان شما به امانت میگذارم، تا وقتی که پیرو آنها باشید هرگز گمراه نخواهید شد; قرآن و اهل بیتم.»
روز بیستم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ افْتَحْ لِى فِیهِ أَبْوابَ الْجِنانِ، وَأَغْلِقْ عَنِّى فِیهِ أَبْوابَ النِّیرانِ، وَوَفِّقْنِى فِیهِ لِتِلاوَهِ الْقُرْآنِ، یَا مُنْزِلَ السَّکِینَهِ فِى قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ.
خدایا، در این ماه درهای بهشتهایت را به رویم باز کن و درهای آتش دوزخ را به رویم بربند و به تلاوت قرآن موفقم بدار، ای فرو فرستنده آرامش در دل مؤمنان.
پیام دعای روز بیستم ماه رمضان؛ توفیق تلاوت قرآن
آثار تلاوت قرآن
- بهره مندی از پاداش های الهی: «ان الذین یتلون کتاب الله … یرجون تجاره لن تبور» (138) ; «آنان که کتاب خدا را تلاوت می کنند امید تجارتی دارند که زیان و زوال ندارد.»
- شکوفایی ایمان: قال علی علیهالسلام: «لقاح الایمان تلاوه القرآن (139) ; شکوفایی ایمان با قرآن خواندن است.»
- همنشین تنهایی: قال علی علیهالسلام: «من انس بتلاوه القرآن لم توحشه مفارقه الاخوان; (140) هر که به تلاوت قرآن انس بگیرد، جدایی از دوستان، او را به وحشت نمیاندازد.»
صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ --- هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم
آداب تلاوت قرآن
- پاکی و نظافت دهان: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «طیبوا افواهکم فان افواهکم طریق القرآن (141) ; دهانهای خود را پاکیزه نگه دارید، زیرا دهانهای شما راه قرآن است.»
توضیح: مراد از پاکی، پاکی ظاهری و باطنی است؛ یعنی هم مسواک زدن و هم پرهیز از گناهان زبانی مانند غیبت و دروغ و … . - استعاذه: قال الله تعالی: «فاذا قرات القرآن فاستعذ بالله من الشیطان الرجیم » (142) ; «[ای پیامبر!] هنگام قرائت قرآن از وسوسه شیطان به خداوند پناه ببر.»
- ترتیل: قال الله تعالی: «و رتل القرآن ترتیلا» (143) ; «قرآن را شمرده شمرده بخوان.»
- تدبر: قال الله تعالی: «ا فلا یتدبرون القرآن ام علی قلوب اقفالها» (144) ; «آیا به آیات قرآن نمیاندیشند؟ یا [مگر] بر دل هایشان قفلها نهاده شده است؟»
- خشوع: قال الله تعالی: «الم یان للذین آمنوا ان تخشع قلوبهم لذکر الله » (145) ; «آیا نوبت آن نرسیده که گرویدگان دل هایشان به یاد خدا خاشع گردد؟»
عروس حضرت قرآن نقاب آنگه براندازد — که دار الملک ایمان را مجرد بینداز غوغا - صدای خوش: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «حسنوا القرآن باصواتکم (146) ; «قرآن را با صدای خوش بخوانید.»
روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اجْعَلْ لِى فِیهِ إِلىٰ مَرْضاتِکَ دَلِیلاً، وَلَا تَجْعَلْ لِلشَّیْطانِ فِیهِ عَلَىَّ سَبِیلاً، وَاجْعَلِ الْجَنَّهَ لِى مَنْزِلاً وَمَقِیلاً، یَا قاضِىَ حَوائِجِ الطَّالِبِینَ.
خدایا، در این ماه برای من بهسوی خشنودیات دلیلی قرار ده و برای شیطان راهی بهسوی من قرار مده و بهشت را منزل و آسایشگاهم قرار ده، ای برآورنده حاجات خواهندگان.
پیام دعای روز یازدهم ماه رمضان؛ ایمنی از شر شیطان
شیطان و انسان
قال الله تعالی: «ان الشیطان للانسان عدو مبین » (147) ; «بدرستی که شیطان برای انسان دشمن آشکاری است.»
کسانی که از شر شیطان مصوناند
- مخلصین: قال تعالی: «قال فبعزتک لاغوینهم اجمعین الا عبادک منهم المخلصین » (148) ; «شیطان میگوید: به عزت و جلالت که همه آن ها را فریب دهم جز مخلصین را.»
توضیح: مخلص کسی است که در صدد اخلاص خود است و سعی دارد اعمالش خالصانه باشد و مخلص کسی است که با اعمال خالصانه به مقامی میرسد که خداوند او را برای خودش خالص میگرداند. - مؤمنین: قال الله تعالی: «انه لیس له سلطان علی الذین آمنوا» (149) ; «به درستی که شیطان بر مؤمنین (واقعی) تسلطی ندارد.»
- فرد با انصاف
- کسی که در مصائب، جزع و ناله نکند.
- راضی به قسمت الهی
امام صادق علیهالسلام فرمود: «قال ابلیس: خمسه لیس فیهن حیله و سائر الناس فی قبضتی … و من رضی لاخیه المؤمن ما یرضاه لنفسه و من لم یجزع علی المصیبه حتی تصیبه و من رضی بما قسم الله له ولم یهتم لرزقه (150) ;
ابلیس گفت: مرا به پنج کس راه نفوذ نیست و بقیه مردم در دست من هستند … [و از جمله آن هاست ]کسی که آنچه بر خود میپسندد برای برادرش بپسندد، کسی که در مصائب جزع و ناله نکند و صبر نماید، کسی که به قسمت خدا راضی باشد و غم روزی نخورد.»
روز بیست و دوم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ افْتَحْ لِى فِیهِ أَبْوابَ فَضْلِکَ، وَأَنْزِلْ عَلَىَّ فِیهِ بَرَکاتِکَ، وَوَفِّقْنِى فِیهِ لِمُوجِباتِ مَرْضاتِکَ، وَ أَسْکِنِّى فِیهِ بُحْبُوحاتِ جَنَّاتِکَ، یَا مُجِیبَ دَعْوَهِ الْمُضْطَرِّینَ.
خدایا، در این ماه درهای احسانت را به روی من بگشا و برکاتت را بر من نازل فرما و به انگیزههای خشنودیات موفقم بدار و در میان بهشتهایت جایم ده، ای برآورنده خواهش درماندگان.
پیام دعای روز بیست و دوم ماه رمضان؛ توفیق
توفیق از نظر علی علیهالسلام
- راهنما: «لا قائد کالتوفیق (151) ; راهنما و جلوداری چون توفیق نیست.»
- عنایت خداوند: «التوفیق عنایته (152) ; توفیق عنایت الهی است.»
- رحمت الهی: «التوفیق رحمته; توفیق رحمت خداوند است.»
- جذبه خداوند: «التوفیق من جذبات الرب; توفیق از جاذبههای پروردگار است.»
- قله رستگاری: «التوفیق راس النجاح; توفیق اوج موفقیت و رستگاری است.»
- برترین نعمت: «لا نعمه اجل من التوفیق; نعمتی بالاتر از توفیق نیست.»
موجبات توفیق از دیدگاه علی علیه السلام
- طلب از خداوند: «من استنصح الله وفق (153) ; آنکه از خدا طلب خیر کند توفیق یافته است.»
- دینداری: «کما ان الجسم و الظل لایفترقان کذلک التوفیق و الدین لایفترقان (154) ; همان گونه که جسم و سایه جدایی ناپذیرند، توفیق و دین نیز جداییپذیر نیستند.»
چو توفیق الهی شد رفیقت --- هدایت می کند در هر طریقت
روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اغْسِلْنِى فِیهِ مِنَ الذُّنُوبِ، وَطَهِّرْنِى فِیهِ مِنَ الْعُیُوبِ، وَامْتَحِنْ قَلْبِى فِیهِ بِتَقْوَى الْقُلُوبِ، یَا مُقِیلَ عَثَراتِ الْمُذْنِبِینَ.
خدایا، در این ماه از گناهانم شستوشویم ده و از عیبها پاکم کن و دلم را به پرهیزکاری دلها بیازمای، ای نادیدهگیرنده لغزشهای اهل گناه.
پیام دعای روز بیست و سوم ماه رمضان؛ موفقیت در امتحان الهی
برخی از امتحانات
- ترس
- گرسنگی
- ضرر مالی
- ضرر جانی
- آفات زراعت
- خیر و شر
قال الله تعالی: «و لنبلونکم بشی ء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال والانفس والثمرات » (155) ; «البته شما را به سختیهایی چون ترس و گرسنگی و نقصان اموال و نفوس و آفات زراعت بیازمائیم.»
و قال الله تعالی: «و نبلوکم بالشر و الخیر» (156) ; «شما را با بدی و نیکی میآزمائیم.»
هدف از امتحان الهی
- تصفیه قلوب: «و لیبتلی الله ما فی صدورکم و لیمحص ما فی قلوبکم » (157) ; «تا خدا آنچه در سینه پنهان دارید بیازماید و هرچه در دل دارید پاک و خالص گرداند.»
- تصفیه نفوس: «ما کان الله لیذر المؤمنین علی ما انتم علیه حتی یمیز الخبیث من الطیب » (158) ; «خداوند هرگز مؤمنان را بدین حال کنونی وانگذارد تا آنکه بدسرشت را از پاک گوهر جدا کند.»
- شناخت مجاهدین: «و لنبلونکم حتی نعلم المجاهدین » (159) ; «شما را امتحان میکنیم تا مجاهدین شناخته شوند.»
- نیکوکاران: «الذی خلق الموت و الحیاه لیبلوکم ایکم احسن عملا» (160) ; «خدایی که مرگ و زندگانی را آفرید تا شما بندگان را بیازماید که کدامیک از شما نیکوکارتر است.»
نخست شرط ولی ابتلای او به بلایاست --- بلا همیشه بدو مایل است و او متمایل
روز بیست و چهارم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُکَ فِیهِ مَا یُرْضِیکَ، وَأَعُوذُ بِکَ مِمَّا یُؤْذِیکَ، وَأَسْأَلُکَ التَّوْفِیقَ فِیهِ لِأَنْ أُطِیعَکَ وَلَا أَعْصِیَکَ، یَا جَوادَ السَّائِلِینَ.
خدایا، در این ماه آنچه تو را خشنود میکند از تو درخواست میکنم و از آنچه تو را ناخشنود میکند به تو پناه میآورم و از تو در این ماه توفیق اطاعت و ترک نافرمانیات را خواستارم، ای بخشنده به نیازمندان.
پیام دعای روز بیست و چهارم ماه رمضان؛ رضای خداوند
موجبات رضایت الهی
- زیاد استغفار کردن
- فروتنی
افتادگی آموز اگر طالب فیضی — هرگز نخورد آب زمینی که بلند است
تا یک سر موی از تو هستی باقی است — آئین دکان بت پرستی باقی است - زیاد صدقه دادن: قال علی علیهالسلام: «ثلاث یبلغن بالعبد رضوان الله: کثره الاستغفار و خفض الجانب و کثره الصدقه (161) ; سه چیز موجب رضای الهی میشود: زیاد استغفار کردن، فروتنی و زیاد صدقه دادن.»
- عدم تن پروری: قال علی علیهالسلام: «من اسخط بدنه ارضی ربه (162) ; هر کس در راه بندگی بدنش را به سختی اندازد، خدا را راضی کرده است.»
یکی درد و یکی درمان پسندد --- یکی وصل و یکی هجران پسندد من از درمان و درد و وصل و هجران --- پسندم آنچه را جانان پسندد
خواهی که خدا کار نکو با تو کند --- ارواح ملائک همه رو با تو کند یا هرچه رضای او در آنست بکن --- یا راضی شو هر آنچه او با تو کند
روز بیست و پنجم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اجْعَلْنِى فِیهِ مُحِبّاً لِأَوْلِیائِکَ، وَمُعادِیاً لِأَعْدائِکَ، مُسْتَنّاً بِسُنَّهِ خاتَمِ أَنْبِیائِکَ، یَا عاصِمَ قُلُوبِ النَّبِیِّینَ.
خدایا، مرا در این ماه دلبسته اولیائت و دشمن دشمنانت قرار ده و آراسته به راه و روش خاتم پیامبرانت گردان، ای نگهدارندهی دلهای پیامبران.
پیام دعای روز بیست و پنجم ماه رمضان؛ دوستی و دشمنی
تمام نظام خلقت بر پایه جاذبه و دافعه است. اگر جاذبه مولکولی نباشد، هیچ جمادی در خارج وجود پیدا نخواهد کرد.
اگر قانون جذب و دفع در نباتات نباشد، گیاهان در تنفس (گرفتن اکسیژن و پس دادن گاز کربنیک) دچار اختلال خواهند شد.
اگر قانون جاذبه و دافعه در بین حیوانات نبود، هیچ حیوانی به بچه اش شیر نمی داد و حیوانات از دشمنان خود پرهیز نمیکردند.
اگر قانون جذب و دفع عمومیت نداشته باشد، خوبی، بدی، کیفر، پاداش و بهشت و جهنم و بالاخره خلقت عالم عبث است.
انسان موجودی است متحرک و حرکت او نتیجه تعلق اوست، پس به هرچه تعلق داشته باشیم نسبت به آن جاذبه خواهیم داشت و عقلا از ضد آن گریزان خواهیم بود، لذا یاوران پیامبر اکرم در قرآن کریم با این صفت بارز توصیف شدهاند: «اشداء علی الکفار رحماء بینهم » (163) ; «[یاران پیامبر] بر کافران سختگیر و با خودشان مهرباناند.»
و در زیارت عاشورا میخوانیم: «انی سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم»
محبت اهل بیت علیهم السلام
قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «لایؤمن احدکم حتی اکون احب الیه من نفسه و یکون عترتی احب الیه من عترته و یکون اهلی احب الیه من اهله و یکون ذاتی احب الیه من ذاته (164) ; کسی از شما مؤمن نیست مگر اینکه مرا بیش از خود دوست بدارد و خانواده من نزد او محبوبتر از خانواده خودش باشد و اقوام مرا از اقوام خودش بیشتر دوست بدارد و خود من محبوبتر از خود او باشم.»
روز بیست و ششم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اجْعَلْ سَعْیِى فِیهِ مَشْکُوراً، وَذَنْبِى فِیهِ مَغْفُوراً، وَعَمَلِى فِیهِ مَقْبُولاً، وَعَیْبِى فِیهِ مَسْتُوراً، یَا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ.
خدایا، کوششم را در این ماه مورد سپاس و گناهم را آمرزیده و عملم را پذیرفته و عیبم را پوشیده قرار ده، ای شنواترین شنوایان.
پیام دعای روز بیست و ششم ماه رمضان؛ پوشیدن عیوب
در آتشم بیفکن و نام گنه مبر --- کآتش به گرمی عرق انفعال نیست
یکی از صفات خداوند، ستار بودن است و کسی که بخواهد از صفت ستاریت خداوند بهره ببرد باید خود عیب پوش دیگران باشد.
همیشه تا بتوانی بپوش عیب کسان --- به آن دلیل که دانای عیب ستار است
قال علی علیهالسلام: «فاستر العوره ما استطعت یستر الله منک ما تحب ستره من رعیتک (165) ; زشتیهای مردم را حتی الامکان مستور بدار همانگونه که دوست میداری که خدا عیوب تو را از چشم مردم مستور بدارد.»
تجسسگری شرط این کوی نیست --- در این پرده جز خامشی روی نیست به پوشیدن ستر درویش کوش --- که ستر خدایت بود پرده پوش
در گفتن عیب دگران بسته زبان باش --- با خوبی خود عیب نمای دگران باش
روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ ارْزُقْنِى فِیهِ فَضْلَ لَیْلَهِ الْقَدْرِ، وَصَیِّرْ أُمُورِى فِیهِ مِنَ الْعُسْرِ إِلَى الْیُسْرِ، وَاقْبَلْ مَعاذِیرِى، وَحُطَّ عَنِّى الذَّنْبَ وَالْوِزْرَ، یَا رَؤُوفاً بِعِبادِهِ الصَّالِحِینَ.
خدایا، در این ماه، فضیلت شب قدر را روزیام ساز و کارهایم را از سختی به آسانی برگردان و پوزشهایم را بپذیر و گناه و بار گران را از پشتم بریز، ای مهربان به بندگان شایستهاش.
پیام دعای روز بیست و هفتم ماه رمضان؛ درک لیله القدر
فضیلتهای شب قدر
- عظمت فوق العاده: «و ما ادرک ما لیله القدر» (166) ; «چه چیزی میتواند تو را به عظمت این شب آگاهت کند.»
- شب نزول قرآن: «انا انزلناه فی لیله القدر» (167) ; «ما قرآن را در شب قدر نازل کریم.»
- شب نزول ملائک و روح: «تنزل الملائکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر» (168) ; «فرشتگان و روح در این شب به اذن خدا از هر فرمان (دستور الهی) نازل میشوند.»
- بهتر از هزار ماه: «لیله القدر خیر من الف شهر» (169) ; «شب قدر از هزار ماه بهتر است.»
- شب رحمت و امنیت: «سلام هی حتی مطلع الفجر» (170) ; «شب رحمت و سلامت است تا صبحگاهان.»
- شب خجسته: «انا انزلناه فی لیله مبارکه » (171) ; «قرآن را در آن شب مبارک نازل کردیم.»
- شب تقدیر: «فیها یفرق کل امر حکیم » (172) ; «در آن شب هر امری با حکمت تعیین میشود.»
که ماه از نور خورشید بلند اختر شود پیدا
روز بیست و هشتم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ وَفِّرْ حَظِّى فِیهِ مِنَ النَّوافِلِ، وَأَکْرِمْنِى فِیهِ بِإِحْضارِ الْمَسائِلِ، وَقَرِّبْ فِیهِ وَسِیلَتِى إِلَیْکَ مِنْ بَیْنِ الْوَسائِلِ، یَا مَنْ لَا یَشْغَلُهُ إِلْحاحُ الْمُلِحِّینَ.
خدایا، بهرهام را در این ماه از مستحبات فراوان کن و مرا با تحقق درخواستها گرامیدار و از میان وسایل، وسیلهام را بهسویت نزدیک کن، ای که پافشاری اصرارورزان مشغولش نسازد.
پیام دعای روز بیست و هشتم ماه رمضان؛ احضار مسائل
در مورد احضار مسائل احتمالات مختلفی وجود دارد که ذیلا به بعضی از آنها اشاره میشود:
در رابطه با انسان
- انسان توجه داشته باشد که به چه چیزی نیاز دارد و نیازهای ضروریاش مد نظرش باشد تا مصداق این شعر نشود که:
افسوس هر آنچه برده ام باختنی است — بشناخته ها تمام نشناختنی است
برداشته ام هر آنچه باید بگذاشت — بگذاشته ام هر آنچه برداشتنی است - این که انسان در مقابل مخالفین، اهل مناظره و حاضر جواب باشد، مانند حاضرجوابی معصومین و پیروان واقعی آنها مثل مفضل و بهلول.
در ارتباط با خداوند
- در دنیا: در حین دعا بدانیم چه چیزی در اولویت است که باید از خدا بخواهیم. چنان که در دعا میگوئیم: «اللهم ارزقنا ما تحب و ترضی; خدایا آنچه موجب دوستی و رضای توست، روزیمان فرما.»
- در برزخ: هنگام ورود به برزخ جواب نکیر و منکر را راحت بدهیم. در دعای وضو میگوئیم: «اللهم لقنی حجتی یوم القاک; خدایا روز ملاقات با تو به من حجت القا کن.»
- در قیامت: آنچه را که خداوند به بندگان صالحاش وعده داده است برای ما فراهم باشد. به قول شاعر:
هرچه خواهد دلت همان بینی — هرچه بینی دلت همان خواهد
روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ غَشِّنِى فِیهِ بِالرَّحْمَهِ، وَارْزُقْنِى فِیهِ التَّوْفِیقَ وَالْعِصْمَهَ، وَطَهِّرْ قَلْبِى مِنْ غَیاهِبِ التُّهَمَهِ، یَا رَحِیماً بِعِبادِهِ الْمُؤْمِنِینَ.
خدایا، مرا در این ماه با رحمتت فروگیر و توفیق و خود نگهداری نصیبم کن و از تیرگیهای تهمت دلم را پاک گردان، ای مهربان به بندگان با ایمان.
پیام دعای روز یازدهم ماه رمضان؛ پاکی قلب
قلب در روایات
- مرکز عواطف: «موضع العقل الدماغ والقسوه والرقه فی القلب (173) ; جایگاه عقل مغز است و قساوت و رقَّت در قلب جای دارد.»
- سرچشمه حکمت: «القلب ینبوع الحکمه (174) ; قلب سرچشمه حکمت است.»
- گنجینه زبان: «القلب خازن اللسان (175) ; «قلب گنجینه زبان است.»
- رهبر بدن: «ان منزله القلب من الجسم بمنزله الامام من الناس (176) ; جایگاه قلب در بدن مانند جایگاه رهبر بین مردم است.»
- ظروف خداوند: قال رسول الله صلیاللهعلیهوآله: «ان لِله فی الارض اوانی الا و هی القلوب (177) ; خداوند در روی زمین ظرفهایی دارد که آنها قلبها هستند.»
انواع قلب
- قلب سلیم: «الا من اتی الله بقلب سلیم » (178) ; «تنها کسی سود میبرد که دارای قلب سلیم باشد.»
- قلب مطمئنه: «الذین آمنوا و تطمئن قلوبهم بذکرالله » (179) ; «کسانی که ایمان آوردند، قلوبشان با نام خداوند آرامش مییابد.»
- قلب نورانی: سئل رسول الله صلیاللهعلیهوآله عن شرح الصدر ما هو؟ فقال: «نور یقذفه الله فی قلب المؤمن (180) ; از پیامبر اکرم در مورد شرح صدر سؤال شد، فرمود: نوری است که خداوند به قلب مؤمن وارد میکند.»
- قلب بیمار: «فی قلوبهم مرض » (181) ; «در دلهای آنها (منافقین) بیماری است.»
- قلب مهر خورده: «کذلک یطبع الله علی کل قلب متکبر» (182) ; «خداوند این چنین بر قلوب متکبرین مهر میزند.»
- قلب سخت: «فبما نقضهم میثاقهم لعناهم و جعلنا قلوبهم قاسیه » (183) ; «چون (بنی اسرائیل) پیمان شکستند، آنها را لعنت کرده و دلهایشان را سخت گردانیدیم.»
- قلب مرده: علی علیهالسلام فرمود: «من قل ورعه مات قلبه (184) ; کسی که پرهیزکاریش اندک باشد، قلبش میمیرد.»
ز تاثیر دل بیدار چشم تر شود پیدا --- که ماه از نور خورشید بلند اختر شود پیدا
روز سیام ماه مبارک رمضان
اللّٰهُمَّ اجْعَلْ صِیامِى فِیهِ بِالشُّکْرِ وَالْقَبُولِ عَلَىٰ مَا تَرْضاهُ وَیَرْضاهُ الرَّسُولُ، مُحْکَمَهً فُرُوعُهُ بِالْأُصُولِ، بِحَقِّ سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِینَ، وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعالَمِینَ.
خدایا، روزهام را در این ماه، بر پایه آنچه تو و پیامبر آن را میپسندد مورد سپاس و پذیرش قرار ده، درحالیکه فروعش بر اصولش استوار باشد، بهحق سرورمان محمّد و اهلبیت پاکش و سپاس خدای را پروردگار جهانیان.
پیام دعای روز یازدهم ماه رمضان؛ ایفاء حق اهل بیت علیهمالسلام
حقوق اهل بیت
- دوستی ایشان: «قل لا اسئلکم علیه من اجر الا الموده فی القربی » (185) ; «بگو من در برابر اجر رسالت از شما جز دوستی اهل بیتم را نمیخواهم.»
- اطاعت از ایشان: «اطیعوا الله واطیعوا الرسول و اولی الامر منکم » (186) ; «فرمان خدا و رسول و فرمانداران از طرف خدا را اطاعت کنید.»
- حفظ احترام: «لا ترفعوا اصواتکم فوق صوت النبی » (187) ; «صدایتان را از صدای پیامبر بلندتر نکنید.»
- تمسک به آنها: علی علیهالسلام فرمود: «یا ایها الناس شقوا امواج الفتن بسفن النجاه (188) ; ای مردم! موجهای فتنه را با کشتیهای نجات (اهل بیت) بشکنید.»
حافظ از دست مده دولت این کشتی نوح --- ورنه طوفان حوادث ببرد بنیادت
از ابن عباس روایت کردهاند: که حضرت رسول صلیاللهعلیهوآله برای روزهی هر روز ماه مبارک رمضان مزیت و برتری بسیار بیان فرمود و برای هر روز دعای مخصوصی با فضیلت و ثواب بسیار برای آن ذکر کرده که به بیان اصل دعا اکتفا میکنیم.